Τετάρτη 4 Μαρτίου 2009

Περί θεσμικής ανικανότητας

Παρατηρώντας ενίοτε και τελευταία μάλλον πιο συχνά από ποτέ γεγονότα-σκάνδαλα τα οποία δηλώνουν όχι μόνο θεσμικές ανεπάρκειες αλλά και ανικανότητες ,αρχίζω να αναρωτιέμαι κατά πόσο παράγονται γόνιμα αποτελέσματα . Εξάλλου ανικανότητα είναι να μην καταφέρεις να παράγεις αποτελέσματα που να ανταποκρίνονται στις προθέσεις σου. Θεσμική ανικανότητα είναι η αδυναμία ενός θεσμού να διεκπεραιώνει με επιτυχία βασικές πτυχές της αποστολής του. Αν για παράδειγμα η εγκληματικότητα ανεβαίνει ή αν δραπετεύουν κρατούμενοι κάτω από εξωπραγματικές συνθήκες ή αν οι αστυνομικοί δεν ξέρουν πότε και πως να χρησιμοποιήσουν τα όπλα τους , τότε μάλλον θα λέγαμε πως η Αστυνομία σαν συγκροτημένος θεσμός πάσχει από ανικανότητα, καθώς δεν μπορεί να εκπληρώσει τον ρόλο της.
Και τότε τίθεται το ερώτημα αν μια απλή αντικατάσταση διοικητικών στελεχών αρκεί . Όταν παρατηρείται χαμηλής ποιότητας διοίκηση, ανεπαρκείς υποδομές, και μια κουλτούρα αδιαφορίας τότε σίγουρα μιλάμε για αποτελέσματα τα οποία θεωρούνται ανεπαρκή . Το δυσάρεστο είναι ότι προκειμένου να διαιωνίζεται η θεσμική ανικανότητα και να μην γίνεται αντιληπτή , ακολουθούνται τακτικές απόκρυψης : οι θεσμικά ανίκανοι προσποιούνται ότι κάνουν κάτι, αλλά δεν το κάνουν, ψηφίζουν νόμους, αλλά δεν τους εφαρμόζουν, υποστηρίζουν συστήματα τα οποία δεν εφαρμόζουν . Ουσιαστικά μιλάμε για έναν επιδέξιο καμουφλαρισμό .
Θέλετε παραδείγματα ? Ο ειδικός φρουρός που πυροβόλησε τον πυροβόλησε και σκότωσε (έστω δι εξοστρακισμού) τον Αλέξανδρο Γρηγορόπουλο, δεν είχε ποτέ επανεκπαιδευθεί στη χρήση όπλων στα εννιά χρόνια που εργαζόταν στην Αστυνομία. «Η εκπαίδευσή μας, όντως, είναι προβληματική», ομολογεί ο πρόεδρος των ειδικών φρουρών κ. Βασίλης Ντούμας («Νέα», 15.12.2008).
Όταν λοιπόν ένας πολίτης ακούει κάτι τέτοιο, τότε είναι κάτι παραπάνω από εύλογο το ερώτημα για το αν τελίκα παρέχεται ασφάλεια ακόμα και από το σώμα της Αστυνομίας .
Διαβάζοντας ακόμα στην Καθημερινή :
Ο νόμος του 2003 επέβαλλε την ψυχιατρική εξέταση όλων των αστυνομικών προκειμένου να διαπιστωθεί η ικανότητά τους να οπλοφορούν. Ο νόμος αυτός δεν εφαρμόστηκε ποτέ, τη στιγμή μάλιστα που σχετικές έρευνες δείχνουν ότι το επίπεδο ψυχικής υγείας των αστυνομικών, πιθανότατα λόγω συνθηκών εργασίας, είναι χαμηλότερο από αυτό του γενικού πληθυσμού.

Ο αστυνομικός που πυροβόλησε υπάλληλο ασφαλείας της πρεσβείας των ΗΠΑ ήταν γνωστό στους συναδέλφους του ότι ήταν ψυχικά άρρωστος (έπασχε από «ψυχωσική συνδρομή σχιζοφρενικού τύπου», αποφάνθηκαν οι ψυχίατροι της ΕΛΑΣ μετά το συμβάν). Ενημερώθηκε μάλιστα τρεις φορές από την πρεσβεία, σε ανύποπτο χρόνο, ο διοικητής του Αστυνομικού Τμήματος Αμπελοκήπων (!), ο οποίος ωστόσο δεν ενημέρωσε τους προϊσταμένους του, απέσυρε προσωρινά τον αστυνομικό από τις βάρδιες έξω από την κατοικία του Αμερικανού πρέσβη, και τον επανέφερε αργότερα!

Μετά την πρώτη εναέρια απόδραση του Παλαιοκώστα ναι μεν ελήφθησαν κάποια μέτρα για τις φυλακές, αλλά δεν έγινε το σημαντικότερο : δεν εκπονήθηκε ένα επιχειρησιακό σχέδιο εμπλοκής των φρουρών σε περίπτωση εναέριας απόδρασης . Στο δύσκολο ερώτημα «Τώρα, τι κάνουμε; Πως ματαιώνουμε την απόδραση;», οι αρμόδιοι δεν έχουν απάντηση.
Είναι αυτό που έχω ξαναναφέρει περί εικονικής κυβέρνησης . Οι διαδικασίες που θεσπίζονται είναι εικονικές (βλέπε μέτρα που εκπονήθηκαν από τον προηγούμενο υπουργό δικαιοσύνης και τον τωρινό) και δίνουν την εντύπωση του οργανωμένου κράτους . Θεσπίζονται μόνο κάτω από τον ουτοπικό όρο της "νομιμοποιητικής" λειτουργίας . Στην πραγματικότητα όμως είναι απαρχαιωμένες ή δεν χρησιμοποιούνται . Το πιο εξωφρενικό όμως είναι ότι οι αρμόδιοι προσποιούνται ότι οι θεσμοί λειτουργούν! Οι εξωτερικοί φρουροί φυλακών οπλοφορούν, αλλά δεν ξέρουν πώς να αντιδράσουν όταν φυλακισμένοι δραπετεύουν με ελικόπτερα! Το υπουργείο Δημόσιας Τάξης ως «σύγχρονο» που θέλει να εμφανίζεται, καθιερώνει την ψυχιατρική εξέταση των αστυνομικών, αλλά δεν ενδιαφέρεται να την εφαρμόσει – αρκεί που υπάρχει ο νόμος!
Η κουλτούρα της διαφθοράς παράγει χαμηλή επαγγελματική αυτο-εκτίμηση και σύγχυση . Μια μεταβλητή η οποία τείνει να οδηγήσει την κοινώνια στο χάος με ρυθμούς ελεύθερης πτώσης !
Επιπλέον, οπώς αναφέρει ο Χαρίδημος Κ.Τσούκας :
Στην Ελλάδα, μετά το 1974, έχει εμπεδωθεί μια πρωτοφανής παρανόηση (δεν είναι η μόνη): η δημοκρατικά ελέγξιμη βία του κράτους δικαίου (ακόμα κι όταν χρησιμοποιείται εσφαλμένα) εξισώνεται με τη θεσμικά ανέλεγκτη βία των τραμπούκων και κακοποιών. Το αποτέλεσμα; Σε ότι αφορά στην οπλοχρησία, οι διωκτικές αρχές είναι αμήχανες: αποφεύγουν να χρησιμοποιούν τα όπλα τους, ακόμα κι όταν αυτό επιβάλλεται, όπως λ.χ. στην απόδραση επικίνδυνων φυλακισμένων. Αυτή η αμηχανία έχει επενδυθεί με ένα ψευδοπασιφιστικό ιδεολόγημα, σύμφωνα με το οποίο ο φρουρός μιας φυλακής δεν πρέπει να πυροβολήσει τον δραπέτη Παλαιοκώστα, γιατί η «ανθρώπινη ζωή είναι ιερή».

Η σύγχυση είναι πλήρης. Ναι, πράγματι, για τον Αρχιεπίσκοπο η ζωή του Παλαιοκώστα είναι (και πρέπει να είναι) ιερή. Για τις διωκτικές αρχές, όμως, οι προτεραιότητες είναι διαφορετικές: προέχει η προστασία της έννομης δημόσιας τάξης, έστω κι αν αυτή, σε πολύ ακραίες περιπτώσεις, μπορεί να συνεπάγεται τραυματισμό και, δυνητικά, αφαίρεση ζωής. Το κράτος δικαίου δεν εξαλείφει τη βία, αλλά την εκλογικεύει, της θέτει κανόνες, οι φορείς της λογοδοτούν.

Στην Ελλάδα έχουμε πρόσοψη κράτους, αλλά όχι κράτος. Το ενδιαφέρον ερώτημα δεν είναι γιατί δραπετεύουν οι φυλακισμένοι στην Ελλάδα, αλλά γιατί αυτό δεν συμβαίνει συχνότερα.
Τελικά αρχίζω να πιστεύω ότι η λέξη "σκάνδαλα" ακούγεται πιο σύχνα ακομά και από την λέξη "οικονομική κρίση" ! Το θλιβερό στην σημερινή Ελλάδα είναι ότι δυστυχώς πλέον η διαφθόρα έχει γίνει τρόπος ζωής και θεώρειται φυσιολογικό φαινόμενο .

Phrase of the day : I love to travel, but hate to arrive.

P.S.1




P.S.2 Για να μην ξεχνιόμαστε :

1 σχόλιο: